- 3 czerwca 2019
Dom samowystarczalny to marzenie wielu osób, którym na sercu leżą kwestie ekologii, a jednocześnie lubią nowe technologie i chcą maksymalnie optymalizować stałe wydatki związane z prowadzeniem domu. Na świecie coraz częściej projektowane i budowane są domy, które mogą funkcjonować bez dodatkowych, zewnętrznych, źródeł energii. Są to domy samowystarczalne energetycznie, zwane też zeroenergetycznymi czy plusenergetycznymi. W Polsce również rośnie zainteresowanie na budowę takich „zielonych” domów uwzględniających wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Można w nich zainstalować ogniwa fotowoltaiczne, pompy ciepła, rekuperację, kolektory słoneczne lub przydomowe elektrownie wiatrowe i biogazownie. Dzięki temu takie domy generują i wykorzystują energię z niskoemisyjnych źródeł. Dodatkowo mogą być one również zaprojektowane i zrealizowane w taki sposób, aby ich zapotrzebowanie na nią było jak najmniejsze. Do budynków energooszczędnych zaliczamy takie, które mają zapotrzebowanie nie wyższe niż 40 kWh/(m2/rok).
Takie energooszczędne, samowystarczalne domy mogą być również wyposażone w przydomowe oczyszczalnie ścieków, które pozwalają na ochronę środowiska poprzez naturalne przetwarzanie i rozkładanie odpadów komunalnych.
Spis treści:
Dom energooszczędny – Wybór projektu domu
W celu rozpoczęcia budowy domu samowystarczalnego, należy najpierw uzyskać odpowiedni projekt. Dostępne są również gotowe projekty domów energooszczędnych. Jednak przy takim gotowym wyborze należy również uwzględnić orientację budynku względem słońca, ukształtowanie terenu, jego zazielenienie oraz rozplanowanie funkcji w budynku.
Dom samowystarczalny energetycznie – źródła energii elektrycznej
W domach samowystarczalnych prąd nie jest dostarczany z elektrowni lecz produkowany. W zależności od lokalizacji działki można wykorzystywać do produkcji energii ogniwa fotowoltaiczne, mini elektrownie wiatrowe lub elektrownie wodne. Dowiedz się więcej o przydomowej elektrowni fotowoltaicznej.
Ogrzewanie
Do ogrzewania wody w energooszczędnych, samowystarczalnych domach używana jest energia słoneczna, przetwarzana przez kolektory słoneczne. Dzięki niej można ogrzać wodę użytkową. W słonecznych miesiącach ogrzewa się prawie 100% wody użytkowej.
W domach można też montować ogniwa hybrydowe, które łączą ze sobą ogniwa fotowoltaiczne i kolektory słoneczne. Głównie produkują one prąd. Ich optymalna temperatura pracy wynosi 30°C i uzyskuje się ją poprzez chłodzenie glikolem. Po ogrzaniu glikol, w takiej instalacji, może posłużyć do ogrzewania gruntu pod budynkiem. Pozwoli to na pozyskiwanie ciepła do ogrzewania podłogowego w okresie zimowym.
Pompy ciepła
W Polsce, gdzie klimat jest umiarkowany, w domach należy zapewnić centralne ogrzewanie. W przypadku budowania budynków energooszczędnych, należy do tego wykorzystywać pompy ciepła, które czerpią ciepło z ziemi, powietrza lub wody. Rodzaj użytej pompy zależy od warunków jakie panują na terenie, gdzie ma zostać wybudowany samowystarczalny dom.
Kominek z płaszczem wodnym
Są to kominki z wymiennikiem wodnym, który m.in. podgrzewa wodę zasilającą instalację centralnego ogrzewania. Najczęściej stosuje się go jako dodatkowe urządzenie grzewcze razem z kolektorami słonecznymi. Pozwala to na uzyskanie ciepłej wody w sezonie zimowym, kiedy jest mniej słonecznych dni.
Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (rekuperacją)
Polega na odzyskiwaniu ciepła, poprzez ciągłą wymianę powietrza w domu za pomocą rekuperatora. Taka instalacja dostarcza do domu świeże zewnętrzne powietrze, które jest filtrowane, bez konieczności otwierania okiem i jednocześnie ogranicza straty energii. Zaplanowanie wentylacji z rekuperacją na etapie budowy domu pozwoli również na dodatkowe oszczędności, ponieważ nie trzeba wtedy montować okien z nawiewnikami i mikrowentylacją.
Wybór materiałów do budowy domu samowystarczalnego
Domy samowystarczalne powinny, oprócz wyposażenia w odpowiednie instalacje pozwalające na produkcję energii cieplnej i elektrycznej, mieć również właściwy dobór materiałów do budowy. Muszą być one energooszczędne co pozwoli na zmniejszenie zużycia energii. Przykładem takich materiałów jest izolacja termiczna o zwiększonej grubości.
Przydomowe biogazownie
Jeżeli inwestor budujący samowystarczalny dom prowadzi dodatkowo działalność rolniczą, to może on również uwzględnić w swoim projekcie budowę przydomowej biogazowni (mikrobiogazowni). Pozwoli to na wykorzystanie resztek upraw, gnojowicy czy innych odpadów organicznych do produkcji biogazu, który może być wykorzystywany do ogrzewania domu lub do wytwarzania energii elektrycznej. Najpopularniejszą i najłatwiejsza do budowy biogazownią jest mikrobiogazownia kontenerowa. Składa się ona z zestawu dwóch kontenerów, które można łatwo zainstalować i użytkować. Biogaz stanowi jeden z rodzajów alternatywnych źródeł energii, o których pisaliśmy w poprzednim tekście, do którego lektury zachęcamy.
Przydomowa oczyszczalnia ścieków
Takie oczyszczalnie ścieków działają na zasadzie wykorzystywania naturalnych procesów biologicznych, które rozkładają ścieki bytowe na nieszkodliwe dla środowiska związki mineralne. Tak przekształcone ścieki można odprowadzić do rzeki, gruntu czy rowy melioracyjnego bez ich skażenia. Utrzymanie takiej inwestycji jest bardzo niskie i kształtuje się na poziomie od 100 do 400 zł na rok. Dzięki tak niskim kosztom inwestycja zwraca się w bardzo krótkim czasie. Dodatkowo można ubiegać się o dofinansowanie na odnawialne źródła energii, co pozwoli uczynić inwestycję jeszcze bardziej opłacalną.
Ograniczenia w budowie samowystarczalnego domu
Koszt realizacji domu energooszczędnego jest wyższy niż tradycyjnego. Jest to duże ograniczenie dla inwestorów, mimo tego, że taka inwestycja zaczyna się zwracać po kilku latach w postaci dużych oszczędności w utrzymaniu domu. Jednak istnieją różne programy i dofinansowania, które zapewniają dotację do budowy ekologicznych, energooszczędnych budynków.
Przeczytaj również: 5 powodów, dla których warto zainteresować się fotowoltaiką
Jeśli zainteresował Cię temat odnawialnych źródeł energii w postaci fotowoltaiki to zachęcamy do skorzystania z poniższego formularza.
Literatura:
Kronenberg J., Bergier T., 2010, Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce. Fundacja Sendzimira, Kraków.
Mielczyński T., 2015, Paradoksy i granice oszczędności energii w domach jednorodzinnych. „Zawód: architekt”, nr 44, maj-czerwiec: 90-95.